لیلة الرغائب / نخستین شب جمعه ماه رجب
لیلة الرغائب (شب آرزوها) به نخستین شب جمعه ماه رجب گفته می‌شود. در این شب فرشتگان بر زمین نازل می‌شوند تا رحمت الهی را به اهل عالم عرضه نمایند.
واژه «رغائب» جمع «رغیبه» به معنای چیزی که مورد رغبت و میل است و نیز به معنای عطا و بخشش
فراوان می‌باشد. بنابر معنای اول «لیله الرغائب» شبی است که میل و توجه به عبادت و بندگی در آن بسیار است و بندگان خدا در این شب گرایش زیادی به رفتن به در خانه خدا و ارتباط و انس با او دارند. بر پایه معنای دوم «لیله الرغائب» شبی است که در آن عطاء و بخشش خدا بسیار است و بندگان خداوند با رو آوردن به بارگاه خدا و خشوع در برابر بزرگی خدا، شایسته دریافت انعام و عطا و بخشش بی کرانه خدا می‌شوند.
از پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله و سلّم روایت شده است که فرمود: لَا تَغْفُلُوا عَنْ لَیْلَةِ أَوَّلِ جُمُعَةٍ مِنْهُ فَإِنَّهَا لَیْلَةٌ تُسَمِّیهَا الْمَلَائِکَةُ لَیْلَةَ الرَّغَائِبِ- وَ ذَلِکَ أَنَّهُ إِذَا مَضَى ثُلُثُ اللَّیْلِ لَا یَبْقَى مَلَکٌ فِی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ إِلَّا وَ یَجْتَمِعُونَ فِی الْکَعْبَةِ وَ حَوَالَیْهَا وَ یَطَّلِعُ اللَّهُ عَلَیْهِمْ فَیَقُولُ لَهُمْ یَا مَلَائِکَتِی سَلُونِی مَا شِئْتُمْ فَیَقُولُونَ یَا رَبَّنَا حَاجَتُنَا إِلَیْکَ أَنْ تَغْفِرَ لِصُوَّامِ رَجَبٍ- فَیَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ قَدْ فَعَلْتُ ذَلِکَ[1]
از اولین شب جمعه در ماه رجب غافل نشوید. زیرا شبى است که فرشتگان آن را «لیلة الرغائب» مىنامند. این نامگذارى به این جهت است که هنگامى که یک سوم از شب گذشت هیچ فرشتهاى در آسمانها و زمین نمىماند مگر این که در کعبه و اطراف آن جمع مىشوند. آنگاه خداوند بطور غیر منتظرهاى نورش را بر آنان ظاهر می کند و به آنان مىفرماید: اى فرشتگانم هر چه مىخواهید از من درخواست کنید. فرشتگان عرض مىکنند: حاجت ما این است که از روزهداران رجب درگذرى. خداوند مىفرماید: این کار را انجام دادم.
آقا میرزا جواد ملکی تبریزی می فرماید :
بهتر است کسى که این حدیث را مىشنود، در این شب، زیاد بر فرشتگان صلوات فرستاده تا تکلیفى را که آیه تحیت به عهده ما گذاشته به اندازه توانایى انجام داده باشد[2]
کلام محدث قمی
محدث قمی می نویسد : و بدان که شب جمعه اول ماه رجب را لیلة الرّغائب مىگویند، و از براى آن عملى از حضرت رسول صلى الله علیه و آله وارد شده با فضیلت بسیار، که سیّد در اقبال و علّامه در اجازه بنى زهره نقل کردهاند، از جمله فضیلت او آن که گناهان بسیار به سبب او آمرزیده شود، و آن که هرکه این نماز را بگزارد چون شب اوّل قبر او شود حق تعالى بفرستد ثواب این نماز را به سوى او به نیکوتر صورتى با روى گشاده و درخشان و زبان فصیح، پس با وى گوید: اى حبیب من، بشارت باد تو را که نجات یافتى از هر شدّت و سختى، گوید: تو کیستى؟ به خدا سوگند که من رویى بهتر از روى تو ندیدم، و کلامى شیرینتر از کلام تو نشنیدهام، و بویى بهتر از بوى تو نبوئیدم، گوید: من ثواب آن نمازم که در فلان شب از فلان ماه از فلان سال بجا آوردى، آمدم امشب به نزد تو تا حقّ تو را ادا کنم، و مونس تنهایى تو باشم، و وحشت را از تو بردارم، و چون در صور دمیده شود من سایه بر سر تو خواهم افکند در عرصه قیامت، پس خوشحال باش که خیر از تو معدوم نخواهد شد هرگز.[3]
به نقل از مقاله /ماه رجب بهار معنویت و معرفت /عبد الکریم پاک نیا تبریزی
