|
ریشه‌یابی علل پذیرش و رواج دروغ در جامعه
دروغ و عوامل آن / خبرگزاری ایکنا - دوشنبه 29 بهمن 1386 . مدرس حوزه علمیه: کم‌توجهی مسئولان آموزشی به تاکید قرآن بر صداقت به ترویج دروغ می‌انجامد |
||||
|
گروه اجتماعی: کم‌توجهی مسئولان آموزشی به ترویج راستگویی و غفلت از مفاهیم قرآنی آن در کتب درسی، در راستای اشاعه دروغ در جامعه مزید بر علت شده است. حجت‌الاسلام‌والمسلمین «عبدالکریم پاک‌نیا» استاد حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا)، درباره علل و ریشه‌های گرایش افراد جامعه به دروغ گفت: نبود آگاهی مردم نسبت به قبح و زشتی دروغ و ضعف ایمان از دلایل اصلی گرایش به دروغگویی است. . وی با اشاره به آیه مباهله (آیه 61 سوره «آل‌عمران») مبنی بر «فَمَنْ حَآجَّکَ فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءکُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءکُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةُ اللّهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ؛ پس هر که در این [باره] پس از دانشى که تو را [حاصل] آمده با تو محاجه کند بگو بیایید پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و ما خویشان نزدیک و شما خویشان نزدیک خود را فرا خوانیم سپس مباهله کنیم و لعنتخدا را بر دروغگویان قرار دهیم» اظهار کرد: دروغ در نزد پروردگار از جمله گناهان کبیره است و افراد دروغگو مورد لعن خداوند هستند از این‌رو لازم است تا محتوای آیاتی با این مضامین را در جامعه رواج دهیم و نسبت به آشنایی مردم با این مفاهیم اهتمام ورزیم چراکه این مهم نقش بسیار مهمی در ممانعت از اشاعه ضدارزش‌های اخلاقی در جامعه دارد.
وی درباره چگونگی آگاهی‌بخشی به افراد جامعه نسبت به قبح دروغ به خبرنگار ایکنا گفت: نهادهای فرهنگی و متولیان آنها که مهم‌ترین نقش را در نهادینه کردن ارزش‌های اخلاقی همچون صداقت، ایثار، وجدان کاری و ... در جامعه دارند، باید در این راستا به‌عنوان الگوی رفتاری وارد عمل شوند سپس آمر به معروف و ناهی از منکر باشند. این محقق درباره کاربردی کردن مفاهیم قرآنی در مقابله با اشاعه دروغ در جامعه تصریح کرد: باید افراد جامعه با قرآن و مفاهیم معنوی آن مأنوس شوند بدین نحو که به‌صورت مستمر با این مفاهیم در ارتباط باشند و برای اجرایی کردن این دستورات الهی در زندگی روزمره اهتمام ورزند؛ البته نباید در نهادینه کردن رفتارهای ارزشی در جامعه از نقش رسانه‌ها غافل شد زیرا رسانه‌های جمعی نقش مؤثری در القای این مفاهیم به افراد جامعه دارند. پاک‌نیا در ادامه با استناد به آیات قرآن دروغ را نشانه‌ای برای شناخت نفاق عنوان و اظهار کرد: خدواند در آیه اول سوره «منافقون» می‌فرماید «إِذَا جَاءکَ الْمُنَافِقُونَ قَالُوا نَشْهَدُ إِنَّکَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَاللَّهُ یَعْلَمُ إِنَّکَ لَرَسُولُهُ وَاللَّهُ یَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَکَاذِبُونَ؛ چون منافقان نزد تو آیند گویند گواهى مىدهیم که تو واقعا پیامبر خدایى و خدا [هم] مىداند که تو واقعا پیامبر او هستى و خدا گواهى مىدهد که مردم دوچهره سخت دروغگویند» بنابراین این آیه و آیات مشابه دیگر بیانگر شباهت رفتاری و اخلاقی میان افراد دروغگو و منافق است. وی افزود: مضرات و آثار اجتماعی دروغگویی با آثار نفاق تشابه زیادی دارد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به بی‌اعتمادی اشاره کرد. ارائه راهکار مناسب برای جلوگیری از اشاعه این ضدارزش اخلاقی عنوان پرسشی بود که خبرنگار ایکنا از مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم پرسید و این کارشناس دینی در پاسخ گفت: برای ارائه راهکار مناسب باید در ابتدا ریشه‌های روانی در افراد دروغگو را شناسایی کنیم تا با توجه به این عوامل اثرات و مضرات فردی و اجتماعی دروغگویی را بازگو کنیم.
وی با اشاره به نقش والدین در ایجاد روحیه دروغگویی در فرزندان تصریح کرد: اینکه هر فردی الگوهای رفتاری خود را ابتدا از خانواده و به‌ویژه از والدین انتخاب می‌کند، یک اصل است به‌طوری‌که خانواده‌هایی که در آن تأسی از مفاهیم قرآنی از سوی والدین به شدت پیگیری می‌شود، افراد آن کمتر به دروغگویی روی می‌آورند اما زمانی که فردی در محیط نامناسب خانوادگی رشد می‌یابد، بدون شک فرزندان آنها تقیدی به رفتارهای ارزشی ندارند. پاک‌نیا کلید تمام بدی‌ها و زشتی‌ها را دروغ دانست و تأکید کرد: اگر فردی بتواند به راحتی دروغ بگوید یقیناً به راحتی نیز به گناهان دیگر دست خواهد زد. وی با ابراز تأسف از کم‌توجهی مسئولان فرهنگی و آموزشی نسبت به پرداختن به قبح دروغگویی در کتاب‌های درسی تصریح کرد: با وجود تأکیدات فراوان دینی و قرآنی در مذمت دروغ، قباحت آن کمتر برای افراد جامعه تشریح شده است از این‌رو نیاز است که برای جلوگیری از اشاعه این ضدارزش رفتاری و اجتماعی اقدامات جدی صورت گیرد. مدرس حوزه علمیه در پایان با اشاره به حدیثی از امام صادق(ع) مهم‌ترین شاخصه شخصیت حضرت علی(ع) را راستگویی و امانت‌داری ایشان عنوان و یادآوری کرد: راستگویی لازمه موفقیت افراد و داشتن زندگی مطلوب است که توجه به یک فرهنگ تبدیل شود. |
