موسسه ی فرهنگ عترت ع

گروه اجتماعی: یک استاد حوزه علمیه قم در تشریح وقف و جایگاه آن در اسلام، گفت: حضرت علی (ع) و سایر ائمه اطهار وقف را به صورت عبادت مطرح می‌کنند که در روز قیامت ذخیره‌ای برای آن‌ها باشد.

حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالکریم پاک‌نیا، مدرس حوزه علمیه قم، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) در تشریح جایگاه وقف در قرآن کریم و روایات اسلامی، گفت: در قرآن کلمه وقف به کار برده نشده است، اما واژه‌ها و عبارات عامی داریم که یکی از موارد آن‌ها را می‌توانیم وقف بدانیم مثل کلمه خیرات که در قرآن آمده، قرآن انسان را به خیرات تشویق می‌کند و می‌فرماید که «فَاسْتَبِقُوا الخَیْرَاتِ» یا اینکه در آیه 61 سوره مؤمنون می‌فرماید: «أُوْلَئِکَ یُسَارِعُونَ فِی الْخَیْرَاتِ وَهُمْ لَهَا سَابِقُونَ؛ آنانند که در کارهاى نیک شتاب مى‏ورزند و آنانند که در انجام آنها سبقت مى‏جویند»؛ خیرات یک واژ? عام است که هم شامل؛ تعاون، انفاق، اطعام، احسان و کلاً هر موردی که انسان برای رضای خدا قدم بر می‌دارد می‌شود و یکی از این موارد خیرات، وقف است.

وی ادامه داد: لذا می‌توان گفت که قرآن انسان را به همه خیرات از جمله این نوع خاص یعنی وقف تشویق می‌کند و حتی می‌فرماید: مومنین کسانی هستند که در خیرات سرعت به خرج می‌دهند و با هم مسابقه می‌دهند.

وی گفت: علاوه بر اینکه قرآن ما را به انجام تمام خیرات از جمله وقف تشویق می‌کند، آیات دیگری نیز داریم که تقریباً به وقف با معنای خاص فقهی اشاره دارد، از جمله آیه 46 سوره کهف که می‌فرماید: «الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَالْبَاقِیَاتُ الصَّالِحَاتُ خَیْرٌ عِندَ رَبِّکَ ثَوَابًا وَخَیْرٌ أَمَلًا» مال و فرزند زینت زندگی دنیا است اما باقیات‌الصالحات که یک مورد آن یقیناً وقف است و انسان می‌تواند آن را به عنوان مصداق کامل وقف بیان کند، ارزش‌های پایدار و شایسته‌ای است که انسان برای خدا انجام می‌دهد؛ قرآن می‌فرماید ثواب این نوع کار نزد خدا بیشتر و امید ‌بخش‌تر است.

وی با تأکید بر اینکه وقف یک نوع عبادت خاص است، گفت: در مورد وقف که یک نوع عبادت است قصد قربت لازم است و ما می‌توانیم آن را نوعی عبادت تلقی کنیم، چون در روایات آمده است که وقتی امیر‌المومنین(ع) وقفی را انجام می‌داد، در وقف‌نامه اینگونه می‌نوشت؛ که علی این چشمه را وقف کرده تا اینکه خداوند او را از آتش جهنم نجات دهد. ایشان و سایر ائمه وقف را به صورت عبادت مطرح می‌کنند که در روز قیامت ذخیره‌ای برای آن‌ها باشد.

مدرس حوزه علمیه قم، در تشریح تفاوت وقف با سایر خیرات، عنوان کرد: وقف نسبت به خیرات دیگر امتیازاتی دارد، از جمله اینکه ماندگارتر است. وقفی که در اصطلاح فقهی ما به کار رفته است برای آینده است، ممکن است فردی در طول زندگی خود اطعامی انجام دهد اما این کار ماندگار نیست و وقف اهداف خاصی را دنبال می‌کند که در آینده تحقق می‌یابد.

وی با بیان این‌که در روایات آمده که مفهوم صدقه جاریه همان وقف است، بیان کرد: البته مفهوم صدقه عام است، امام صادق (ع) در روایتی فرموده است که تمام نیکی‌هایی که انسان انجام می‌دهد صدقه است، اما آن صدقه‌ جاریه وقف است که بعد از فوت انسان همچنان جریان دارد.

پاک‌نیا ادامه داد: در روایت دیگری امام صادق(ع) می‌فرمایند: پرونده اعمالش انسان بسته می‌شود، الا کسی که صدقه جاریه داده باشد یا علم و اندیشه نافعی از خود باقی گذاشته باشد و یا فرزند صالحی داشته باشد. در قرآن هم به این مسئله اشاره شده است که یکی از موارد صدقه، صدقه جاریه است.

ادامه دارد...