پژوهشگر و مؤلف سیره اهل‌بیت(ع) در گفت وگو با شهرآرا؛
ارتباط با خدا، سرمایه جوانان است
کد محتوا: 371356
تاریخ: 11 اسفند 1401 - 08:26
آمنه‌مستقیمی| جوانی از بهترین فصول عمر آدمی است که سرمایه‌گذاری صحیح در آن، باقی عمر را تضمین می‌کند؛ البته این سرمایه‌گذاری سودآور به زمینه‌هایی نیاز دارد تا خروجی‌ای همچون حضرت علی‌اکبر(ع) که سالروز ولادتشان در روزهای آتی که روز جوان نام گرفته، تربیت و تاریخ‌ساز شود؛ در بررسی این زمینه‌ها و جایگاه جوان در آموزه‌های دینی با حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالکریم‌پاک‌نیا، پژوهشگر و مؤلف سیره اهل‌بیت(ع) و صاحب آثاری همچون «ویژگی‌های امام رضا(ع)»، «منشور نسل جوان در سیره امام صادق(ع)» و «امام جواد(ع) الگوی دانشمندان جوان» گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌آید.
برخورد با جوان در سیره اولیا
آموزه‌های روایی ما مجموعه‌ای غنی از نوع برخورد و رویارویی با جوانان و به‌کارگیری آن‌ها در امور را شامل می‌شود، چنان‌که امام صادق(ع) بر سرعت پذیرش سجایای اخلاقی در جوان اشاره کرده و فرمودند: بر تو باد تربیت جوانان که خوبی‌ها را زودتر می‌پذیرند و از میان چهارهزار شاگردی که امام باقر(ع) تربیت کرده‌اند ممتازترینشان هشام‌بن‌حَکَم است؛ وقتی فقط جوانی هفده‌‌ساله بود و هنوز محاسن درنیاورده بود، حضرت(ع) او را در ایام حج و در اجتماع عظیم مسلمانان معرفی کرده و می‌فرمایند: این جوان با دل و زبان و با همه وجود یاور ماست! در روایت از حضرت امام‌صادق(ع) نقل است که سرمایه‌گذاری معنوی در نسل نو و حفاظت جوانان از گروه‌های کج‌اندیش را توصیه کرده‌اند و می‌فرمایند: نوجوانان خود را با احادیث و معارف ما آشنا کنید، قبل از آنکه گروه‌های منحرف از شما پیشی بگیرند و آن‌ها را جذب کنند.
مسئولیت‌دهی و اعتماد به جوانان
در‌این‌باره می‌توان به روایتی از پیامبراکرم(ص) اشاره کرد که ایشان عمر فرزند را به سه دوره تقسیم می‌کنند و می‌فرمایند: هفت سال اول؛ دوره سروری است، هفت سال دوم؛ دوره‌ای است که فرزند عبد محسوب می‌شود و هفت سال سوم؛ فرزند، معاون و وزیر و مشاور والدین است. این حدیث نقش و تأثیر جوان در خانواده را نشان می‌دهد. همچنین از پیامبر اکرم(ص) نقل است که فرمودند: درباره جوانان نیک‌اندیش باشید، چراکه آنان نازک‌دل و انعطاف‌پذیر هستند، وقتی خدا من را به رسالت برگزید و مبشر و منذر قرار داد، جوانان به من گرویدند و سالمندان مقابل من ایستاده و مخالفت کردند!
اهمیت به جوانان در سیره نبوی(ص)
پیامبر(ص) وقتی طایفه خود را که چهل نفر از اقوام همچون عموهایشان بودند، دعوت و رسالتشان را برای آنان بیان کردند، هیچ‌فردی جز علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) که نوجوانی سیزده‌ساله بودند، برای یاری ایشان اعلام آمادگی نکردند! پیامبر(ص) فرمودند: این نوجوان برادر، وصی و جانشین من است، پس از او اطاعت کنید! نمونه دیگر آنکه پیامبر(ص) پس از فتح مکه توسط مسلمانان و پاک‌سازی کعبه از بت‌ها و ایجاد فضای امن و ایمن برای زائران بیت‌ا...الحرام، جوانی هجده‌ساله به نام عتاب‌بن‌اسید را به کارگزاری مکه گماشتند و فرمودند: مردم، آیا می‌دانید چه کسی را بر شما کارگزار قرار دادم؟ اگر در میان مسلمانان، چه جوان و چه سال‌خورده فردی بهتر را می‌یافتم، او را برمی‌گزیدم، برخی رجال و بزرگان مکه این انتخاب را برنتافته و گفتند: پیامبر(ص) ما را تحقیر کرده و به ما ریش‌سفیدان مکه که سال‌ها مجاور کعبه بودیم، توجه و اعتنا ندارد؛ حضرت‌رسول(ص) در پاسخ آن‌ها فرمودند: هرگز کمی سن را دستاویز مخالفت قرار ندهید، برتری به بزرگی سن‌وسال نیست، بلکه به کمالات معنوی است. این جوان در دوستی با ما و دشمنی با دشمنان ما مقامی بالا دارد!
الگویی دست‌یافتنی برای نسل جوان
درباره حضرت علی‌اکبر(ع) در اقوال و نقل‌‌قول‌ها به حُسن خُلق ایشان تصریح شده و ایشان را شبیه پیامبر(ص) از نظر خُلق و خَلق توصیف کرده‌اند؛ علاوه بر این، ایشان مستغرق در دریای توحید و عبودیت بودند و عشق به خدا و عرفان در آن حضرت(ع) نظیر نداشت. ارتباط با خدا بی‌نظیرترین سرمایه جوان است؛ شجاعت و شهامت آن حضرت نیز در آن بحران بی‌آبی و اندکی یاران بی‌مثال است .حضرت علی‌اکبر(ص) در ایثار و فداکاری نیز در اوج قرار داشتند و نخستین شهید بنی‌هاشم بودند که به تعبیر روایات، بعد از نبردی بی‌نظیر بدن مبارکشان تکه‌تکه شد؛ ایشان در جلب رضایت امام حسین(ع) به عنوان پدر نیز کوشا بودند و در مقاتل است که حضرت سیدالشهدا(ع) در کنار پیکر مبارک ایشان بلندبلند می‌گریستند. این پیوند پدر و پسری در اتصال ضریح شش‌گوشه با مزار حضرت علی‌اکبر(ع) نیز خودنمایی می‌کند.
انتظار یک‌سویه ممنوع!
باید والدین زمینه این رفتارها را در جوان ایجاد و طوری رفتار کنند که جوان به‌سمت سرکشی و خدای‌ناکرده عاق والدین‌شدن نرود. نظارت و هدایت را نباید با دخالت خلط کرد، بخشی وظیفه جوان است و بخشی وظیفه پدر و مادر که فرصت تجربه‌های درست و زندگی موفق را برای جوانان ایجاد کنند؛ چنان‌که در روایت است کاری نکنید که جوانان شما منحرف و عاق والدین شوند! در سیره نبوی(ص) و ائمه(ع) واسپاری مسئولیت‌ها به جوانان بر اساس بلوغ معنوی، اخلاقی و عقلی است، بنابراین حضرت(ع) فرمودند: بزرگ کسی است که از نظر ارزش‌های اخلاقی برتر است و بزرگ‌بودن در موالات، اطاعت و دوستی و یاری ارزش‌های ماست.
حضرت علی‌اکبر(ع) در زیارت عاشورا
در زیارت عاشورا سه‌مرتبه به حضرت علی‌اکبر(ع) سلام می‌‌گوییم، یک‌بار به‌طور خاص و خطاب به خودشان، یک‌بار در قالب سلام به اولاد امام حسین(ع) و بار سوم در سلام خطاب به یاران سیدالشهدا(ع)؛ مقام و جلالت حضرت علی‌اکبر(ع) به‌قدری است که حتی دشمنی همچون معاویه که کمر به نابودی خاندان امیرالمؤمنین علی(ع) بسته بود، زبان به مدح ایشان گشوده است .جوان امروزی هم باید در این اوصاف از حضرت علی‌اکبر(ع) به قدر توان الگو بگیرد؛ برای مثال شجاعت فقط مربوط به جنگ و جهاد سخت نیست، جوان باید شجاعت حضور در جنگ نرم و مقابله با آن را داشته باشد؛ جلب رضایت امام‌زمان(عج) نیز باید هدف و محور کارهای جوان باشد؛ امام زمان(عج) به حضرت علی‌اکبر(ع) سلام می‌دهند و در زیارت‌نامه ایشان می‌خوانیم سلام خدا و ملائکه و انبیای مرسل بر تو باد. جوان امروزی هم باید بکوشد امام عصر(عج) را راضی کند و بالاتر از آن، رضایت خدا را به دست بیاورد.
