عالم پروری در پناه حضرت معصومه(س)
طلیعه در گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین عبدالکریم پا کنیا استاد سطوح عالی حوزه
در مقام و ستایش وجودی حضرت فاطمه معصومه(س)، می بایست گفت که این وجود مقدس مانند نگینی درخشان در شهر قم می درخشند و باعث خیر و برکات فراوانی برای مردم این شهر و سایر دوستداران و محبین اهل بیت(ع) در سایر نقاط عالم شده اند و همچنین باید گفت این بزرگوار، از لحاظ فرهنگی و اجتماعی، سایه ای امن از امنیت و آسایش برای مردم هستند. حضرت فاطمه معصومــه(س) در تاریخ هجری قمری 173اول ماه ذیقعده سال در شــهر مقدس مدینه چشــم به جهان گشودند. این بزرگــوار، تنها فرزند امــام کاظم(ع) هســتند که با وجود مقدس حضرت علی بن موســی الرضا(ع) از یک مــادر به نام
«نجمه خاتــون»، متولد شــدند. در باب خصائل حضــرت معصومــه(ع)، نکته ای که قابل اهمیت اســت، بــرکات و فضائل وجودی ایشان اســت. این بزرگوار بعد از هجرت اجباری امام رضا(ع) به خراســان، مجبور به ترک شــهر مدینه شــدند و در مسیر رســیدن به امام رضا(ع) وارد شهر قم شــدند و بایــد گفت کــه مهم ترین و شــاخص ترین بخش زندگانی این بانوی مکرمــه(س) نیز در همین مــدت اقامت ایشــان در شــهر قــم، تعریــف و تبیین می شود. برخی از محققیــن و مفســرین، در باب رحلت این بانــوی بزرگــوار(س) روایت کرده اند که ایشان بعد از چند روزی که در شهر قم اقامت داشتند، بر اثر مسمومیت و شدت غم و اندوه غربت و سفر، در این شهر
دار فانی را وداع گفتنــد. درروایات منقول است بعد از این که شدت بیماری بر ایشان مشهود و معلوم شــد، ایشان در شهر ساوه کنونی، فرمودند که مرا به شهر قم برسانید که من از پدرم شنیده ام که این شهر محل نشر و اجتماع دوســتداران و شیعیان اهل بیت(ع)است. حضرت فاطمه معصومه(ع) در تاریخ بیســت و ســوم ربیع الاول سال هجری قمری وارد شهر قم شدند و در 201 بدو ورود مورد استقبال بی نظیر و بی مانند شیعیان و دوستداران ائمه معصوم(ع) قرار گرفتند. مدت اقامــت حضرت معصومــه(س) در شهر قم، قریب هفده روز است و بعد از این مدت ایشــان به علت بیماری و مسمومیت به شــهادت رســیدند.
نکته مهم دیگر در باب وجود مقــدس حضرت معصومه(س)،جایگاهی اســت که شــهر مقدس قم بعد از ورود ایشــان، به آن دســت یافت. شهر قم بنا بر روایــات و احادیثی کــه از ائمه معصــوم(ع)، به خصوص امــام صادق(ع) روایت شــده اســت، جایــگاه و موقعیت ممتازی داشــته و به علت حضور حضرت معصومه(ع)، پایگاه، ملجــأ و مضجع این بانوی مکرمه(س) نامگذاری شده بود. امام رضا(ع) در روایتــی فرموده اند: «خداوند از اهل شهر قم خشــنود و خرسند باشد، زیرا آن ها شیعیان و محبین برگزیده اهل بیت(ع) دربین شهرهای مختلف هستند، خداونــد محبت و ولایــت ما را بــا آن ها عجین نموده است.» شــهر مقدس قم بنــا به وجــود و حضور مرقــد مطهــر حضــرت معصومــه(ع)، دارای گســتردگی و ویژگی هــای مهم، اثرگذار و اثربخشــی شــد کــه مهم ترین آن، ایجاد پایگاه و نهادهــای علمی دینی و تأثیرگــذاری در امور گوناگون اســت. ایــن شــهر در ســده های اخیــر، محل تجمــع و تکثــر شــیعیان و محبین آل محمد(ص) بوده است. بعد از ورود حضرت معصومــه(س) به این شــهر، خیل عظیم سادات، این شهر را محل تجمع، آرامش و امنیت خود یافتند و به این شهر مهاجرت کردند و امروزه امامزاده های متعددی که همگی از اولاد حضرت زهرا(س) هســتند در این شهر مدفون هستند. نکتــه دیگــر در مقوله بــرکات وجودی حضــرت معصومه(س) در شــهر مقدس قم، پرورش و تربیت عالمــان و محققین سترگ جهان اســام و عالم تشیع است. بعد از وفات ایشــان، افــراد بزرگی مانند «علی بن حســین بن بابویــه قمی»، پدر شــیخ صدوق و صدوق اول و خود شــیخ صدوق که نویســنده بالغ بر سیصد کتاب و اثر در اصول و فروع شیعه هستند در این شــهر مقدس پرورش یافتند. «محمد بن حسن صفار قمی»، از عالمان بنام دیگری است که در این شهر و بنا به وجود و حضور مقدس حضــرت معصومــه(س) پرورش یافتند.
ایشــان از یــاران و نزدیــکان خاصه امام عســکری(ع) نیز بودند. از عالمان بزرگ دیگری که در شــهر قم پــرورش یافتند، می توان به «احمد بن اسحاق قمی» اشاره کرد. ایشــان در ضمن، وکیــل و نماینده امام عسکری(ع) در این شــهر نیز بودند. هم اینک مســجد بزرگی که در شهر قم و بنام امام عسکری(ع) است، از یادگارهای این عالم بزرگ است. محدثین بزرگی نیز به برکت وجود حضــرت معصومه(س) در این شهر پرورش یافتند؛ احمد بن ادریس قمی، زکریا بن آدم اشــعری قمی، خواجه نصیــر طوســی و صدرالمتألهیــن از این دسته هستند. باید گفت وجود حضــرت معصومه(س) در شــهر قم، باعث به وجود آمدن و رشد بســیاری از متفکریــن، محققین و حتی وزیران بزرگ جهان اســام در این شهر شده است. رجال علمی و مردان سیاست و تجارت نیز در این زمره یافت می شــوند و هم اینک بســیاری از آن ها مورد توجه و شناخت بین المللی و جهانی هستند. یکی دیگر از بــرکات و فضائل وجودی حضرت
معصومه(س) در شهر مقدس قم، ایجاد و احیای حوزه علمیه قم است. بعــد از وفــات ایشــان و بــر اثــر ازدیاد دوســتداران و جویندگان معــارف اهل بیت(ع)، حــوزه علمیه دینــی و الهی قم شروع به فعالیت کرد و منشــأ پیدایش و ظهور و بروز عالمان بزرگی در عالم تشیع شــد. در مراحل اخیر می توان به میرزای قمی و مرحــوم ماصدرا اشــاره کرد که باعث تقویت و قــوام این حوزه مقدســه شدند. از علمای بزرگ دیگر در این حوزه می توان به آیت الله بروجردی اشاره کرد. در عصر حاضــر نیز می توان بــه بزرگانی چون امام خمینی(ره) اشــاره داشــت که در این حوزه مقدســه، تعلیــم و پرورش یافتند و انقاب اسامی ایران هم از همین شــهر مقدس نشــئت گرفت. باید گفت وجود مقدس حضرت معصومه(ع) در این شهر، باعث نشر معارف اســامی و تولید این ًعالمان و محدثین بزرگی شــد. قطعا مقام و منصب، به برکــت وجود این بانوی مکرمه(س)، شامل حال این شهر مقدس شده است .
