موسسه ی فرهنگ عترت ع

 

به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، با توجه به همزمانی آغاز بهار با سالروز شهادت باب الحوائج، حضرت موسی بن جعفر(ع) و نیز در پی مقارن شدن این ایام با شیوع ویروس کرونا که جهان را درگیر خود کرده است، با حجت الاسلام والمسلمین «عبدالکریم پاک نیا»، استاد حوزه و مولف سیره اهل بیت(ع) درباره توصیه های دعایی امام کاظم(ع) برای رفع بلایا و گرفتاری ها گفت وگویی داشته ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:

 

آیا از حضرت باب الحوائج، امام موسی بن جعفر(ع) سفارش های دعایی برای رفع بلایا و گرفتاری ها بر جای مانده است؟

 

بله، از ایشان نکات ارزنده ای در کتب حدیثی، زیارتی و ادعیه ها در اختیار داریم.

معروف ترین آنها دعایی است که مرحوم «محدث قمی» در کتاب شریف «مفاتیح الجنان» در فصل هفتم آورده و آن دعایی است در ارتباط با دفع بلایا.

در واقع دعای نهم این فصل را از «بلدالامین» کفعمی نقل کرده و آن دعایی است سریع الاجابه که از سوی حضرت(ع) توصیه شده تا در مشکلات و اضطراب ها برای آرامش این دعا خوانده شود.

این دعا با این فراز شروع می شود: «اللّ?هُمَّ إِنِّى أَطَعْتُکَ فِى أَحَبِّ الْأَشْیاءِ إِلَیْکَ وَهُوَ التَّوْحِیدُ ، وَلَمْ أَعْصِکَ فِى أَبْغَضِ الْأَشْیاءِ إِلَیْکَ وَهُوَ الْکُفْرُ»

این دعا در عین کوتاهی اما فرازهایی پرمغز دارد و برای مصونیت از شرور، دعایی مجرب است.

 

چه دعاهای دیگری از موسی بن جعفر (ع) بر جای مانده که در شرایط کنونی جامعه با توسل به آنها می توان هم از اضطراب ها کاست و هم به رفع بلایا کمک کرد؟

 

دعای دیگری از ایشان در کتاب شریف «کافی» مرحوم کلینی جلد سوم، صفحه 323 آمده و نقل شده که امام کاظم(ع) همیشه این دعا را در همه گرفتاری های ازجمله در حبس و زندان هارون الرشید، می خوانده اند و به آن مداومت داشته اند؛ این دعا عبارت است از: «اللهم انى اسئلک الراحة عند الموت والمغفرة بعد الموت والعفو عند الحساب».

این نقل از دعا کوتاه است، در برخی منابع مثل ارشاد شیخ مفید این دعا ادامه دارد.

 

دعای دیگری با عنوان «کفایه البلاء» هم از ایشان نقل شده که دعایی مجرب برای دفع بلیه  است و خود حضرت(ع) برای نجات از شر هارون الرشید و دیگر بلایای زمانه به آن مداومت کرده و نجات یافتند. در کتاب «عیون اخبارالرضا(ع)» و نیز «بحارالانوار» مرحوم علامه مجلسی، آمده که حضرت موسی بن جعفر(ع) فرمودند: جدم امیرالمومنین(ع) هم این دعا را در گرفتاری ها و ابتلائات به ویژه جنگ ها می خوانده اند، که عبارت است از: «اَللَّهُمَّ بِکَ أُسَاوِرُ وَ بِکَ أُجَادِلُ وَ بِکَ أَصُولُ وَ بِکَ أَنْتَصِرُ وَ بِکَ أَمُوتُ وَ بِکَ أُحْیَا أَسْلَمْتُ نَفْسِی إِلَیْکَ وَ فَوَّضْتُ أَمْرِی إِلَیْکَ لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللَّهِ اَلْعَلِیِّ اَلْعَظِیمِ اَللَّهُمَّ إِنَّکَ خَلَقْتَنِی وَ رَزَقْتَنِی وَ سَرَرْتَنِی وَ سَتَرْتَنِی مِنْ بَیْنِ اَلْعِبَادِ بِلُطْفِکَ وَ خَوَّلْتَنِی إِذَا هَرَبْتُ رَدَدْتَنِی وَ إِذَا عَثَرْتُ أَقَلْتَنِی وَ إِذَا مَرِضْتُ شَفَیْتَنِی وَ إِذَا دَعَوْتُکَ أَجَبْتَنِی سَیِّدِی اِرْضَ عَنِّی فَقَدْ أَرْضَیْتَنِی».

 

علاوه بر این، ابن شهر آشوب در «مناقب» آورده زمانی که حضرت موسی بن جعفر(ع) در زندان هارون الرشید گرفتار بودند و دچار ابتلائاتی می شدند بر دعایی مداومت داشتند که با این فراز شروع می شود: « وَ یَا مُخَلِّصَ الْوَلَدِ مِنْ بَیْنِ مَشِیمَةٍ وَ رَحِمٍ‏ وَ یَا مُخَلِّصَ النَّارِ مِنَ الْحَدِیدِ وَ الْحَجَرِ وَ یَا مُخَلِّصَ الرُّوحِ مِنْ بَیْنِ الْأَحْشَاءِ ...».

 

آیا در سیره امام کاظم(ع) برای رفع گرفتاری های صرفا بر دعا تاکید شده و چنین برداشتی از توصیه های آن می شود یا در کنار دعا عوامل دیگر هم موثر است؟

 

برخی بر این باورند که فقط باید به دعاها اکتفا کرد در حالی که استفاده از روش های طبیعی در اولویت است مثل مبارزه با کرونا از طریق شیوه های طبیعی درمانی و رعایت اصول بهداشتی، در کنار آن برای آرامش و امید و رفع اضطراب ها و اتکا به نیرویی فراتر از قدرت بشری، به خدا توکل و به ائمه معصوم(ع) توسل می کنیم.

لذا ابتدا باید روش های طبیعی و انسانی را در پیش گرفت نه آنکه بدون آنها و صرفا با اتکا به دعا به مصونیت یا شفا و درمان نظر داشت.

 

تمسک به دعاها در تبدیل تهدیدها به فرصت چه نقشی دارند؟

 

این بلایا ابرازی است برای ارتباط با خدا، گاهی بعضاً به قدری مشغول زندگی دنیایی و مادیات می شویم که ارتباط مان با آسمان، زنگار می گیرد اما بروز بحران ها و رخداد بلایا موجب می شود به سوی دعاها برویم و به وسیله آنها با خدا و اهل بیت(ع) ارتباط بگیریم. مثل دعای اولی که از حضرت موسی بن جعفر(ع) نقل شد و فرازهای آن در عین کوتاهی، این مسیر را ترسیم می کند.

در واقع دعاها قطب نمای ما در مسیر زندگی هستند.

 

با توجه به اینکه در سالروز شهادت امام کاظم(ع) قرار گرفته ایم، توسل به خود آن حضرت(ع) که به باب الحوائج شهرت دارند، چقدر می تواند گره گشا باشد؟

 

به طور کلی توسل به اهل بیت(ع) برای ما راهگشا است به ویژه به ایشان به عنوان باب الحوائج؛ این یعنی در کنار اهتمام به دعاها، به اهل بیت(ع) متوسل شویم و از باب آنها به خدا مرتبط شویم

چنان که توسل به امام کاظم(ع) از مسیر این دعاها در ابتلائات و گرفتاری ها بسیار راهگشا است.