اسفند / 1386 بررسی رویکردهای عقلی و نقلی به قیام اباعبداللهالحسین (ع) / (37) | ||||
گروه اندیشه: امام حسین (ع) با استناد به آیه «فَمَن نَّکَثَ فَإِنَّمَا یَنکُثُ عَلَى نَفْسِهِ» به اهل کوفه و همه مسلمانان فهماند که پیمان بستن با پیامبر و امام معصوم (ع) در حقیقت پیمان بستن با خداست و شکستن آن، نقض عهد الهی است و عواقب وخیمی در پی دارد.
پیش از این پنج بخش از گفتوگوی خبرنگار سرویس اندیشه و علم خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) با حجتالاسلام «عبدالکریم پاکنیا» درباره پیامهای قرآنی عاشورا تقدیم شد. در این گفتوگوها تلاش میشود تا از دریچه نورانی آیاتی از قرآن که مورد استفاده ابا عبدالله الحسین (ع) در طول قیام متعالی ایشان قرار گرفته است، به شناختی از روح این قیام دست یابیم. در بخشهای پیشین به اهمیت آیات متبلور در واقعه عاشورا اشاره و تاکید شد که این حرکت، استمرار حرکت انبیای الهی است و همچنان بر پایه و غایت هدایت انسانها میچرخد. همچنین تاکید شد که قیام مشروع سالار شهیدان به مثابه اتمام حجتی برای آحاد جامعه مسلمان به شمار میرود. پاکنیا «تسلیم شدن به قضای الهی» را به عنوان یکی از ارکان قیام امام حسین (ع) برشمرد و امام حسین (ع) را منادی باوری توحیدی دانست که بارها در پیامهای خود، اعلان فرمود که وقتی قرار است همه افراد ذائقه موت را بچشند؛ چه بهتر که آن شهادت در راه خدا باشد. «پاکنیا» یکی از تبعات عظیم این حرکت الهی را جدایی حق از باطل یا «فرقان» خواند. وی در همین رابطه جایگاه و اهمیت امامان صالح را تبیین کرده و دلدادگی مطلق به خدا را یکی از عوامل مقاومت امام حسین (ع) دانست. وی همچنین آیه استرجاع را از جمله آیات و عباراتی دانست که امام حسین (ع) به هنگام شهادت یاران باوفایش و در موارد دیگر، بارها آن را تلاوت میفرمود و به این ترتیب پناهندگی خود را در مواقع سخت به خداوند ابراز میکرد. اینک ششمین بخش این گفتوگو از خاطرتان میگذرد.
مدرس حوزه علمیه قم درباره پیامهای آیه استرجاع در حماسه عاشورا گفت: امام با تکیه بر این آیه، اوج معرفت خود را در عرصه توحید ابراز کرد. این آیه واضحترین شعار حقجویان و سالکان وادی عرفان است. آنان هرگاه با انبوه مشکلات و سختیها و کمبودها و مصائب مواجه شوند با تلاوت این آیه که از عمق جانشان بر میآید، به دریای بیکران فضل و رحمت الهی پناهنده میشوند. تلاوت این آیه نشانگر صبر صابران و شکیبایی گرفتاران موحد در راه حق است. «پاکنیا» این شیوه برخورد با شدائد و مصائب زندگی را از آموزههای رسول خدا(ص) دانست و گفت: این صبر را خداوند متعال به آنان آموخته است؛ چراکه «الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِیبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعونَ» (کسانى که چون مصیبتى به آنان برسد مىگویند ما از آن خدا هستیم و به سوى او باز مىگردیم) «بقره، 156» و در ادامه قرآن کریم میفرماید: «أُولَئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ» (بر ایشان درودها و رحمتى از پروردگارشان [باد] و راهیافتگان [هم] خود ایشانند)، «بقره، 157». نویسنده کتاب «آموزههای وحی در قصههای تربیتی» خاطرنشان کرد: امام حسین (ع) نیز با قرائت این آیه به هنگام مصائب نفسگیر و فجایع طاقتفرسا، به ما آموخت که به هنگام شداید و زوال نعمتها محزون و ناراحت نشویم؛ چراکه همه نعمتها و مواهب الهی حتی وجود خود ما نیز متعلق به اوست که روزی به ما هبه کرده و روز دیگر نیز بنابر مصالحی از ما میگیرد. وی در ادامه افزود: دنیا خانه همیشگی برای ما نیست و ما همچون مسافری باید از آن بگذریم و همه این مشکلات زنجیروار برای کامل شدن ما در سیر به سوی مقصد نهایی است؛ همچنانکه خود در اوج طوفانهای سخت بلا این گونه بود. این باور وحیانی که امام به ما میآموزد، در کمال روح و تقویت ایمان و روحیه پایداری نقشی به سزا دارد.
مولف مقاله ی «پیامهای قرآنی عاشورا » یکی دیگر از عبرتهای عاشورا را «فرجام پیمانشکنان» خوانده و تصریح کرد: حضرت ابا عبدالله در منزلگاه «بیضه» در کنار سپاه خود برای لشگریان «حر بنیزید ریاحی» خطبهای خواند و اهل کوفه را از عواقب تاسفبار پیمانشکنی برحذر داشت و در فرازی از آن فرمود: «نامههای شما به دستم رسید و فرستادههای شما پیدرپی آمدند که شما با بیعت خود ما را تسلیم دشمن نمیکنید، اگر بر بیعت خود ثابت بمانید به رشد و کمال میرسید. من حسین فرزند علی و فاطمه دختر رسول الله، خودم با شمایم و خاندانم با خاندان شماست، من الگو و اسوه شما هستیم اما اگر نقض پیمان کنید، قسم به جان خود این رفتار شما ناشناخته نیست، شما با پدرم، برادرم، و پسر عمم مسلم، نقض پیمان کردهاید، شما در کسب سعادت خطا کرده و نصیب توفیق و ایمان خود را بر باد دادهاید» «پاکنیا» اذعان کرد: آنگاه امام (ع) این آیه شریفه را تلاوت فرمودند: «... فَمَن نَّکَثَ فَإِنَّمَا یَنکُثُ عَلَى نَفْسِهِ ...» (... پس هر که پیمانشکنى کند تنها به زیان خود پیمان مىشکند ...) «فتح، 10». خداوند در این آیه به پیمان بستن و عواقب پیمانشکنی با پیامبر اشاره کرده و فرموده است: «ای رسول ما کسانی که با تو بیعت میکند، در حقیقت با خدا بیعت میکنند و دست خدا بالای دست آنهاست؛ پس هر کس پیمانشکنی کند، تنها به زیان خود پیمان شکسته و آن کس که نسبت به عهدی که با خدا بسته وفا کند، به زودی پاداش بزرگی به او خواهد داد.» مدرس حوزه علمیه قم گفت: امام در واقع با استناد به این آیه، به اهل کوفه و همه مسلمانان فهماند که پیمان بستن با پیامبر و امام معصوم (ع) در حقیقت پیمان با خداست و شکستن این پیمان نقض عهد الهی است و عواقب وخیمی در پی دارد. این گفتوگو ادامه دارد ... . |
موسسه ی فرهنگ عترت ع
اسفند / 1386 بررسی رویکردهای عقلی و نقلی به قیام اباعبداللهالحسین (ع) / (30) | ||||||
گروه اندیشه: امام حسین (ع) با قرائت آیه «کُلُّ نَفْسٍ ذَآئِقَةُ الْمَوْتِ وَإِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَکُمْ...» این باور توحیدی را بارها در پیامهای خود یادآور شد و اعلام فرمود که وقتی قرار است همه افراد ذائقه موت را بچشند؛ چه بهتر است که آن شهادت در راه خدا باشد.
پیش از این دو بخش از گفتوگوی خبرنگار سرویس اندیشه و علم خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) با حجتالاسلام «عبدالکریم پاکنیا» درباره پیامهای قرآنی عاشورا تقدیم شد. در این بخش به اهمیت آیات متبلور در واقعه عاشورا اشاره و تاکید شد که این حرکت، استمرار حرکت انبیای الهی است و همچنان بر پایه و غایت هدایت انسانها میچرخد. همچنین تاکید شد که قیام مشروع سالار شهیدان به مثابه اتمام حجتی برای آحاد جامعه مسلمان به شمار میرود. در این گفتوگوها تلاش میشود تا از دریچه نورانی آیاتی از قرآن که مورد استفاده ابا عبدالله الحسین (ع) در طول قیام متعالی ایشان قرار گرفته است، به شناختی از روح این قیام دست یابیم. اینک بخش سوم این مصاحبه تقدیم حضور میشود. حجتالاسلام «عبدالکریم پاکنیا» پس از برشمردن «تسلیم شدن به قضای الهی» به عنوان یکی از ارکان قیام امام حسین (ع) گفت: «عبدالله بنعباس» وقتی عزم راسخ امام حسین (ع) را در حرکت از مکه به سوی کوفه مشاهده کرد، بسیار تلاش و اصرار کرد که امام برگردد اما از گفتوگوی خود به نتیجهای نرسید. امام حسین (ع) برای آرام کردن او به قرآن تفألی زد و این آیه آمد: «کُلُّ نَفْسٍ ذَآئِقَةُ الْمَوْتِ وَإِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَکُمْ ...» (هر جاندارى چشنده [طعم] مرگ است و همانا روز رستاخیز پاداشهایتان به طور کامل به شما داده مىشود).
وی افزود: بعد از آمدن این آیه، امام آیه استرجاع را تلاوت فرمود: «انا لله و انا الیه راجعون» صدقالله و رسوله و به ابن عباس تاکید کرد که «بعد از اینکه آیه را هم مشاهده کردی، دیگر اصرار نکن که قضای خدای بزرگ برگشت ندارد» مولف کتاب «ویژگیهای امام حسین (ع)» تصریح کرد: امام حسین (ع) این باور توحیدی را بارها در پیامهای خود یادآور شد و اعلان فرمود که وقتی قرار است همه افراد ذائقه موت را بچشند؛ چه بهتر که ان شهادت در راه خدا باشد، حضرت میفرمود: «و ان تکن الابدان للموت انشات/ فقتل امرء بالسیف فیالله افضل»؛ همچنین همه نشانهها خبر از سرنوشت سعادتمندانه آن حضرت ـ که شهادت در راه خداست ـ میداد و این مدال افتخاری بود که خداوند متعال به دوستان برگزیده و خالصش اعطا میکند. نویسنده «آموزههای وحی در قصههای تربیتی» ادامه داد: همچنانکه در حدیث لوح که امام باقر (ع) از جابر بن عبدالله انصاری نقل شده است که خداوند میفرماید: «ای محمد! من تو را بر جمیع پیامبران برتری دادم و وصی تو را بر همه اوصیای پیامبران پیشین فضیلت بخشیدم و تو را به دو سلاله و نوهات حسن و حسین، گرامی داشتم، حسن را بعد از پدرش سرچشمه علم خود گردانیدم و حسین را گنجینهدار وحی خود برگزیدم و او را با شهادت گرامی داشتم و زندگیاش را به سعادت و نیکبختی پایان میدهم، او سالار شهیدان راه فضیلت است.» مولف مقاله ی پیامهای قرآنی عاشورا یکی از تبعات عظیم این حرکت الهی را جدایی حق از باطل یا «فرقان» خواند و خاطرنشان کرد: حضرت سیدالشهدا (ع)در روز سهشنبه هشتم ذی الحجه ـ یوم الترویه ـ از مکه خارج شد و به سوی عراق حرکت کرد؛ هنگامیکه عوامل حکومتی از حرکت امام خبردار شدند، به دسترو «یحیی بن سعید» حاکم مکه، از طرف یزید گروهی مأموریت یافتند تا راه را بر امام ببندند و آن حضرت را از رفتن باز دارند. آنان نیز طبق دستور، جلو کاروان حضرت را گرفتند و گفتند: ای حسین! برگرد به کجا میروی؟
«پاکنیا» افزود: سالار شهیدان از برگشتن خودداری کرد و به راهش ادامه داد. دو گروه درگیر شدند و به یکدیگر فشار آورند و با تازیانهها هم ریختند. امام با قاطعیت تمام سخن آنان را رد کرد و بدون اعتنا به فشار عوامل حکومتی، به همراه یارانش به راه خود ادامه داد؛ آنان فریاد زدند: «یاحسین! الا تتقیالله؟ تخرج منالجماعه و تفرق بین هذهالامه؟» (ای حسین! از خدا نمیترسی؟ چرا از جماعت جدا میشوی و میان امت اسلام اختلاف میاندازی؟). مولف کتاب «الخصائص الحسینیه » در بیان پاسخ کوبنده و حکمتآمیز امام حسین (ع) گفت: امام در پاسخ آنان این آیه شریفه را تلاوت فرمود: «وَإِن کَذَّبُوکَ فَقُل لِّی عَمَلِی وَلَکُمْ عَمَلُکُمْ أَنتُمْ بَرِیئُونَ مِمَّا أَعْمَلُ وَأَنَاْ بَرِیءٌ مِّمَّا تَعْمَلُونَ»، یعنی: «اگر تو را تکذیب کردند، بگو عمل من به من اختصاص دارد و عمل شما به شما اختصاص دارد، شما از آنچه من انجام مىدهم غیرمسئولید و من از آنچه شما انجام نمىدهید غیر مسؤولم». خداوند در این آیه به رسول گرامی اسلام طریق مبارزه جدی را با مخالفان آموخت، این اعلام بیزاری ـ که توام با اعتماد و ایمان قاطع به هدف و یقین بود ـ اثر روانی و ویژه در مخالفان داشت و به آنان فهماند که راه پیامبر قطعا حق است و مخالفان معاند فقط با نپذیرفتن حق، خود را از فواید مکتب حق محروم میکنند و هرگز نمیتوانند از نفوذ و پیشرفت راه حق جلوگیری کنند. «پاکنیا» اذعان کرد: امام حسین (ع) نیز با استناد به این آیه، جدایی راه خود را که حق است، از راه باطل بنی امیه با قاطعیت تمام بیان کرد و به آنان فهماند که حرکت امام در راستای تفرقه میان امت نیست، بلکه جداسازی حق از باطل است. این گفتوگو ادامه دارد ... . |
اسفند / 1386 بررسی رویکردهای عقلی و نقلی به قیام اباعبداللهالحسین (ع) / (38) | ||
گروه اندیشه: امام حسین(ع)، در قیام عاشورا آیه «مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُم مَّن یَنتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِیلًا» را بارها هنگام خداحافظی با یاران وفادارش قرائت میفرمود و با این جمله وحیانی، از تلاشهای آنان تجلیل و وفای به عهدشان را تأیید و تصدیق میکرد.
پیش از این شش بخش از گفتوگوی خبرنگار سرویس اندیشه و علم خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) با حجتالاسلام «عبدالکریم پاکنیا» درباره پیامهای قرآنی عاشورا تقدیم شد. در این گفتوگوها تلاش میشود تا از دریچه نورانی آیاتی از قرآن که مورد استفاده ابا عبدالله الحسین (ع) در طول قیام متعالی ایشان قرار گرفته است، به شناختی از روح این قیام دست یابیم. در بخشهای پیشین به اهمیت آیات متبلور در واقعه عاشورا اشاره و تاکید شد که این حرکت، استمرار حرکت انبیای الهی است و همچنان بر پایه و غایت هدایت انسانها میچرخد. همچنین تاکید شد که قیام مشروع سالار شهیدان به مثابه اتمام حجتی برای آحاد جامعه مسلمان به شمار میرود. پاکنیا «تسلیم شدن به قضای الهی» را به عنوان یکی از ارکان قیام امام حسین (ع) برشمرد و امام حسین (ع) را منادی باوری توحیدی دانست که بارها در پیامهای خود، اعلان فرمود که وقتی قرار است همه افراد ذائقه موت را بچشند؛ چه بهتر که آن، شهادت در راه خدا باشد. «پاکنیا» یکی از تبعات عظیم این حرکت الهی را جدایی حق از باطل یا «فرقان» خواند. وی در همین رابطه جایگاه و اهمیت امامان صالح را تبیین کرده و دلدادگی مطلق به خدا را یکی از عوامل مقاومت امام حسین (ع) دانست. وی همچنین آیه استرجاع را از جمله آیات و عباراتی دانست که امام حسین (ع) به هنگام شهادت یاران باوفایش و در موارد دیگر، بارها آن را تلاوت میفرمود و به این ترتیب پناهندگی خود را در مواقع سخت به خداوند ابراز میکرد. ایشان پیامهای آیه استرجاع را برشمرد و صبر بر بلایا و شدائد آن حماسه را، آموزهای نبوی خواند. مصاحبهشونده از عبرتهای بزرگ عاشورا را فرجام پیمانشکنان خواند و روایت قرآنی آنرا بیان کرد. حال قسمت هفتم این گفتوگو از خاطرتان میگذرد. حجتالاسلام «عبدالکریم پاکنیا» امام (ع) و یارانشان را منتظران شهادت خواند و گفت: در منزل «عزیب هجانات» افرادی از کوفه آمده و به امام عرض ادب کردند. حضرت از آنان درباره مردم کوفه پرسید. پاسخ دادند: «اشراف کوفه را رشوههای کلان فریب داده، دل در هوای دشمنان تو سپردهاند و اما سایر مردم دل در هوای تو دارند و شمشیرهایشان بر ضد توست» امام پرسید: «از فرستاده من، قیس بنمسهر صیداوی چه خبر؟» آنان از دستگیری و شهادت قیس بنمسهر خبر دادند. وی افزود: در این لحظه، اشک در چشمان امام (ع) حلقه زد و قطرات آن به صورت مبارکشان سرازیر شد و این آیه شریفه را تلاوت فرمودند: «... فَمِنْهُم مَّن قَضَى نَحْبَهُ وَ مِنْهُم مَّن یَنتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِیلًا» (... برخى از آنان به شهادت رسیدند و برخى از آنها در [همین] انتظارند و [هرگز عقیده خود را] تبدیل نکردند)، «احزاب، 23» و بعد فرمودند: پروردگارا، بهشت را قرارگاه ما و دوستان شهیدمان قرار ده و در جایگاه رحمت و خواستههای ذخیره شده ثوابت، ما و آنان را گرد هم آر». مولف کتاب «الخصائص الحسینیه » تصریح کرد: علامه مجلسی میفرماید: آن بزرگوار، این آیه را بارها هنگام خداحافظی یاران باوفایش در پاسخ هریک از آنان قرائت میکرد و با این جمله وحیانی از تلاشهای آنان تجلیل میکرد و وفای به عهدشان را تایید و تصدیق میکرد. «پاکنیا» با اشاره به این نکته که امام (ع) با قرائت این آیه، پیامهای دیگری را نیز بیان میفرمود، اذعان کرد: نخست اینکه، در راه هدف الهی تا مرز شهادت گامنهادن، نشانگر ایمان راستین و صداقت افراد است. ثانیا؛ بزرگداشت و تجلیل از شهیدان راه حق، احیای راه و هدف آنان است. ثالثا؛ انتظار شهادت نیز کمتر از نیل به مقام بلند شهادت نیست. رابعا؛ آمادگی برای شهادت از صفات مومنان است. خامسا؛ با شهادت یاران، شایسته نیست که مومنان دلسرد و ناامید شوند و سادسا؛ مومنان راستین با شهادت دوستانشان همچنان به عهد خود با خداوند پایبندند. مدرس حوزه علمیه قم یکی دیگر از آثار عبرتآموز حماسه عاشورا را عواقب شوم انحراف از حق دانست و در بیان آن اظهار کرد: در شب عاشورا امام و یارانش به مناجات و تلاوت قرآن مشغول بودند. «ضحاک بن عبدالله» میگوید: گروهی از سپاهیان «عمر بنسعد» از کنار خیمههای ما گذشتند و ما را تحت نظر داشتند. امام حسین (ع) در آن حال، این آیات را تلاوت فرمود: «وَلاَ یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُواْ أَنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ لِّأَنفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدَادُواْ إِثْمًا وَلَهْمُ عَذَابٌ مُّهِینٌ» (و البته نباید کسانى که کافر شدهاند تصور کنند اینکه به ایشان مهلت مىدهیم براى آنان نیکوست ما فقط به ایشان مهلت مىدهیم تا بر گناه [خود] بیفزایند و [آنگاه] عذابى خفتآور خواهند داشت، آل عمران، 178)، «مَّا کَانَ اللّهُ لِیَذَرَ الْمُؤْمِنِینَ عَلَى مَآ أَنتُمْ عَلَیْهِ حَتَّىَ یَمِیزَ الْخَبِیثَ مِنَ الطَّیِّبِ ...» (خدا بر آن نیست که مؤمنان را به این [حالى] که شما بر آن هستید واگذارد تا آنکه پلید را از پاک جدا کند ...، آل عمران، 179). مولف مقاله ی «پیام های قرآنی عاشورا» در شأن تلاوت این آیه شریفه و منظور امام حسین (ع) افزود: این آیات، دقیقا متناسب با وضعیت موجود در شب عاشورا، از لبهای مبارک آن امام گرامی تلاوت شده است. امام به گروه ستمگر «عمر بنسعد» که راه کفر و ظلم و جنایت و طغیان را پیش گرفته بودند، فهماند که خیال نکنند اگر خداوند چند روزی به آنان مهلت میدهد، به سود آنان است. مدیر نشر فرهنگ اهل بیت (ع) این مهلت را عذاب الهی بر آنان دانست و گفت: چراکه در این فرصت، آنان بر اثر طغیانگری بر گناهانشان افزوده میشود و عذاب دردناکی در انتظارشان خواهد بود و این واقعه مایه آزمایش آنهاست، تا آن ناپاکان بر اثر کشتار اهل بیت رسول خدا (ص) در طول تاریخ از افراد پاک جدا شوند و افراد پاک بر اثر ناملایمات و سختیهای راه حق، از ناپاکان مشخص شوند. این گفتوگو ادامه دارد ... . |
اسفند / 1386 بررسی رویکردهای عقلی و نقلی به قیام اباعبداللهالحسین (ع) / (33) | ||||
گروه اندیشه: امام حسین(ع) با قرائت آیه «وَمَا کُنتُ مُتَّخِذَ الْمُضِلِّینَ عَضُدًا» این درس را آموخت که در حرکتهای توحیدی، کارگزاران امین و جان برکف لازم است و افراد ترسو، ضعیفالنفس و ضعیفالایمان هرگز نمیتوانند دین حق را یاری کنند و از ارزشهای الهی پاسداری کنند.
پیش از این چهار بخش از گفتوگوی خبرنگار سرویس اندیشه و علم خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) با حجتالاسلام «عبدالکریم پاکنیا» درباره پیامهای قرآنی عاشورا تقدیم شد. در این گفتوگوها تلاش میشود تا از دریچه نورانی آیاتی از قرآن که مورد استفاده ابا عبدالله الحسین (ع) در طول قیام متعالی ایشان قرار گرفته است، به شناختی از روح این قیام دست یابیم. در بخش نخست به اهمیت آیات متبلور در واقعه عاشورا اشاره و تاکید شد که این حرکت، استمرار حرکت انبیای الهی است و همچنان بر پایه و غایت هدایت انسانها میچرخد. همچنین تاکید شد که قیام مشروع سالار شهیدان به مثابه اتمام حجتی برای آحاد جامعه مسلمان به شمار میرود. پاکنیا «تسلیم شدن به قضای الهی» را به عنوان یکی از ارکان قیام امام حسین (ع) برشمرد و امام حسین (ع) را منادی باوری توحیدی دانست که بارها در پیامهای خود، اعلان فرمود که وقتی قرار است همه افراد ذائقه موت را بچشند؛ چه بهتر که آن شهادت در راه خدا باشد. «پاکنیا» یکی از تبعات عظیم این حرکت الهی را جدایی حق از باطل یا «فرقان» خواند. وی در همین رابطه جایگاه و اهمیت امامان صالح را تبیین کرده و دلدادگی مطلق به خدا را یکی از عوامل مقاومت امام حسین (ع) دانست.
اینک پنجمین بخش این گفتوگو از خاطرتان میگذرد. حجتالاسلام «عبدالکریم پاکنیا» یکی از نکات مهم قیام امام حسین (ع) را «گزینش افراد صالح» خوانده و گفت: هنگامیکه قافله کربلا به قصر «بنیمقاتل» رسید، متوجه شد که «عبیدالله بن حر جعفی» یکی از سرشناسان کوفه در آنجا خیمه زده، امام اول پیکی به سوی او فرستاد و از او دعوت کرد تا در حماسه عاشورا امام را همراهی کند، وقتی پاسخ مثبتی نداد، حضرت شخصا برای دعوت او رفت. وی افزود: بعد از اینکه سخنانی بین امام و عبیدالله رد و بدل شد، نهایتا به امام گفت: آقا! من خودم نمیتوانم بیایم، اما از نظر مالی یاریتان میکنم و این اسب تندرو و شمشیر خود را که هر دو در نوع خود ممتازند، تقدیم شما میکنم. امام فرمود: «ما برای شمشیر و اسب تو نیامدهایم، ما یاری کردن شخص تو را میخواهیم. اگر تو جان خود را از ما دریغ میداری، ما نیازی به مال تو نداریم». آنگاه این آیه را تلاوت فرمودند: «وَمَا کُنتُ مُتَّخِذَ الْمُضِلِّینَ عَضُدًا» (و من آن نیستم که گمراهگران را همکار خود بگیرم) (کهف 51). مولف کتاب «الخصائص الحسینیه » در تشریح فلسفه قرائت این آیه افزود: امام با قرائت این آیه، یکی دیگر از صفحات زرین تاریخ عاشورا را ورق زد و درس دیگری به افراد آموخت که در حرکتهای توحیدی، کارگزاران امین و جان برکف لازم است و افراد ترسو، ضعیفالنفس و ضعیفالایمان هرگز نمیتوانند دین حق را یاری کنند و از ارزشهای الهی پاسداری کنند.
نویسنده کتاب «آموزههای وحی در قصههای تربیتی» با بیان اینکه افراد را باید در گردنههای سخت آزمایش کرد، تصریح کرد: نیروهای مخلص و تمامعیار را انتخاب کرد. منحرفان سیاسی که استقلال فکری، سیاسی و اقتصادی ندارند نمیتوانند تا پایان مقاومت کنند و در یک کلام افراد گمراه در حرکتهای هدایتآفرین عاجز و ناتوانند. همین آیه را امام علی (ع) هنگامی قرائت کرد که به آن حضرت پیشنهاد عدم عزل معاویه را تا استقرار یافتن حکومتش کرده بودند. مدرس حوزه علمیه قم در شناخت «رمز توحید و عرفان و مقاومت» در قیام الهی امام (ع) افزود: آیه استرجاع از جمله آیات و عباراتی است که امام حسین (ع) به هنگام شهادت یاران باوفایش و در موارد دیگر، بارها آن را تلاوت میفرمود و به این ترتیب پناهندگی خود را در مواقع سخت به خداوند ابراز میکرد. «پاکنیا» در همین رابطه به خبر شهادت «مسلم بن عقیل» و «هانی بن عروه» اشاره کرده و اذعان کرد: امام حسین (ع) خبر شهادت مسلم و هانی را در منزل «ثعلبیه» شنید و به طور مکرر آیه «انا لله و انا الیه راجعون» را تلاوت فرمود و برای آن دو رحمت الهی را آرزو کرد. بعد از گذر از ناحیه قصر «بنی مقاتل»، خواب مختصری بر روی مرکب بر حضرت چیره شد، وقتی بیدار شد فرمود: «انا لله و انا الیه راجعون» و «الحمدلله رب العالمین» و دوبار این جمله را تکرار کرد؛ وقتی حضرت علی اکبر پرسید: «پدر جان جانم به فدایت! چرا کلمه استرجاع و حمد بر خدا را بر زبان جاری کردی؟» امام فرمود: «در عالم رویا سواری بر من ظاهر شد و گفت: «القوم یسیرون و المنایا تسری الیهم» (این گروه میروند و مرگ هم در پی آنان میرود). فهمیدم که خبر مرگ ما را میدهند به همین لحاظ آیه استرجاع را خواندم. حضرت علی اکبر فرمود: «یا ابت، لا اراک الله سوءا، السنا علی الحق» (پدرجان! خداوند به شما بد ندهد آیا ما بر حق نیستیم؟) مدرس حوزه علمیه قم در بیان پاسخ امام گفت: امام فرمود: «بلی، سوگند به کسی که همه بندگان به سوی او باز میگردند ما بر حقیم» حضرت علی اکبر فرمود: «پدر جان! پس ما هیچ باکی از مرگ در راه حق نداریم» امام حسین (ع) فرمودند: «خداوند بهترین پاداشی که از سوی پدرش میدهد به تو عنایت فرماید.» این گفتوگو ادامه دارد ... . |
اسفند / 1386 بررسی رویکردهای عقلی و نقلی به قیام اباعبداللهالحسین (ع) / (32) | ||||||
گروه اندیشه: امام حسین(ع) در پاسخ به «عبدالله بن مطیع» که ملتمسانه عرض کرد: تو را به خدا قسم میدهم که به کوفه میا! به خدا سوگند اگر به آنجا بیایی کشته خواهی شد. آیه «قُل لَّن یُصِیبَنَا إِلاَّ مَا کَتَبَ اللّهُ لَنَا هُوَ مَوْلاَنَا وَعَلَى اللّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ» را تلاوت فرمود و اوج توکل و خشنودی خویش را در حماسه جاویدان عاشورا نشان داد.
پیش از این سه بخش از گفتوگوی خبرنگار سرویس اندیشه و علم خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) با حجتالاسلام «عبدالکریم پاکنیا» درباره پیامهای قرآنی عاشورا تقدیم شد. در این گفتوگوها تلاش میشود تا از دریچه نورانی آیاتی از قرآن که مورد استفاده ابا عبدالله الحسین (ع) در طول قیام متعالی ایشان قرار گرفته است، به شناختی از روح این قیام دست یابیم. در بخش نخست به اهمیت آیات متبلور در واقعه عاشورا اشاره و تاکید شد که این حرکت، استمرار حرکت انبیای الهی است و همچنان بر پایه و غایت هدایت انسانها میچرخد. همچنین تاکید شد که قیام مشروع سالار شهیدان به مثابه اتمام حجتی برای آحاد جامعه مسلمان به شمار میرود. پاکنیا «تسلیم شدن به قضای الهی» را به عنوان یکی از ارکان قیام امام حسین (ع) برشمرد و امام حسین (ع) را منادی باوری توحیدی دانست که بارها در پیامهای خود، اعلان فرمود که وقتی قرار است همه افراد ذائقه موت را بچشند؛ چه بهتر که آن شهادت در راه خدا باشد. «پاکنیا» یکی از تبعات عظیم این حرکت الهی را جدایی حق از باطل یا «فرقان» خواند. اینک چهارمین قسمت این گفتوگو از خاطرتان میگذرد.
حجتالاسلام «عبدالکریم پاکنیا» در بیان اهمیت امامت صالحان گفت: سومین پیشوای اسلام در ادامه حرکت خود و هنگامی که در منزل «ذات عرق» با «بشر بن غالب اسدی» مواجه شد، بعد از گفتوگوی مقدماتی، به پرسشهای وی پاسخ گفت. «بشر بن غالب» از امام حسین (ع) پرسید: ای پسر دختر رسول خدا (ص) این آیه را برایم توضیح بده: «یَوْمَ نَدْعُو کُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ ...» ([یاد کن] روزى را که هر گروهى را با پیشوایشان فرا مىخوانیم ...) (اسرا، 71) مولف کتاب «الخصائص الحسینیه » افزود: امام فرمود: آری ای برادر اسدی! پیشوا دو نوع است، پیشوایی که به سوی رشد و هدایت فرا میخواند و پیشوایی که به ضلالت و گمراهی دعوت میکند، هر کس از پیشوای هدایت پیروی کند او را به سوی بهشت میبرد و هرکس پیشوای ضلالت را اجابت کند، به سوی آتش جهنم رهنمون میشود. عبدالکریم پاکنیا در ادامه تصریح کرد: امام حسین (ع) آنگاه با تلاوت آیهای دیگر از قرآن کریم به بشر بن غالب توضیح بیشتری داد: و این معنای قول خداوند است که در قرآن کریم فرموده است: «... فَرِیقٌ فِی الْجَنَّةِ وَفَرِیقٌ فِی السَّعِیرِ» (... گروهى در بهشتند و گروهى در آتش) (شوری، 7). این آیه هم که امام در مسیر حرکت تلاوت فرمود، پیام ویژه دیگری برای عموم دارد. حضرت سید الشهدا (ع) به مسئله حساس امامت و رهبری پرداخت و جایگاه والای آن را در زندگی و سرنوشت انسان بیان کرد. مدرس حوزه علمیه قم در بیان سخنان امام در رابطه با جایگاه امامت اذعان کرد: آن حضرت هشدار داد که افراد هر جامعه ممکن است بر اثر پیروی از رهبر صالح به سوی سعادت و بهشت حرکت کنند یا با پیروی از رهبر ناصالح به قعر جهنم سقوط کنند؛ بنابر این آیه شریفه، مردم باید در انتخاب رهبر و الگو برای خود خیلی حساس و سختگیر باشند؛ به همین لحاظ در روایات اسلامی، ولایت رهبری صالح، رکن پنجم ایمان و در کنار نماز و روزه معرفی شده و حتی پذیرش اعمال نیک، منوط به ولایت و رهبری صالحان قرار داده شده است. نویسنده کتاب «آموزههای وحی در قصههای تربیتی» دلدادگی مطلق به خداوند را نیز یکی از عوامل مهم حرکت امام حسین (ع) دانسته و در اشاره به مصادیق آن اظهار کرد: هنگامیکه امام از ناحیه «بطن الرمه» حرکت میکردند، اباعبدالله با «عبدالله بن مطیع» برخورد کرد که از سوی عراق میامد، او به امام سلام کرد و عرض کرد: «پدرم فدای شما ای پسر رسول خدا (ع)، چه چیز سبب شده که شما حرم خدا و حرم جدت رسولالله را رها کنی و این گونه به سوی صحرا و بیابانهای عراق قدم بگذاری؟ امام حسین (ع) فرمود: اهل کوفه برایم نامهها نوشته و از من خواستهاند که به آنجا بروم. آنان امیدوارند که با رفتن من نشانههای حق و ارزشهای الهی احیا شود و بدعتها از میان برود.
وی افزود: «عبدالله بن مطیع» ملتمسانه به امام حسین (ع) عرض کرد: تو را به خدا قسم میدهم که به کوفه میا! به خدا سوگند اگر به آنجا بیایی؛ قطعا کشته خواهی شد! امام (ع) در این لحظه، این آیه شریفه را تلاوت فرمودند: «قُل لَّن یُصِیبَنَا إِلاَّ مَا کَتَبَ اللّهُ لَنَا هُوَ مَوْلاَنَا وَعَلَى اللّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ» (بگو جز آنچه خدا براى ما مقرر داشته هرگز به ما نمىرسد او سرپرست ماست و مؤمنان باید تنها بر خدا توکل کنند) (توبه، 51). مدرس حوزه علمیه قم در ادامه اذعان کرد: این آیه نیز آموزههایی مهم دارد؛ از جمله اینکه هر شخصی مکلف به وظیفهای است و ضامن نتیجه نیست؛ چرا که مقدرات در دست خداوند متعال است. انسانهای متوکل، با همه وجود مقدرات الهی را میپذیرند؛ چراکه خداوند به غیر خیر مقدر نمیکند. امام حسین (ع) نیز با تلاوت این آیه شریفه از قرآن کریم، اوج توکل و خشنودی خود را در حماسه جاویدان خود بیان فرمود. این گفتوگو ادامه دارد ... . |
اسفند / 1386 بررسی رویکردهای عقلی و نقلی به قیام اباعبداللهالحسین(ع)/ (42) | ||||
گروه اندیشه: امام حسین (ع) با تلاوت آیه « ... أُوْلَئِکَ حِزْبُ الشَّیْطَانِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ الشَّیْطَانِ هُمُ الْخَاسِرُونَ» ماهیت واقعی کوفیان را به نمایش گذاشت و آنان را یاران حزب شیطان معرفی کرد و نهایت بدبختی و بیسعادتی ایشان را یادآور شد.
تابحال چندین بخش از گفتوگوی خبرنگار سرویس اندیشه و علم خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) با حجتالاسلام والمسلمین «عبدالکریم پاکنیا» مدرس عالی حوزه علمیه قم، تقدیم شما مخاطبان عزیز شد. در این چند قسمت کوشیده شد تا روایتی قرآنی، از آن حماسه جاوید به تصویر کشیده شود و آیاتی را که در سیر تحقق این رخداد عظیم از زبان مبارک آن سردار عشق، تلاوت شده است، بررسی و تحلیل کنیم. اینک هشتمین قسمت این گفتوگو را از نظر میگذرانیم. مدرس عالی حوزه علمیه قم در ادامه سخنان خویش به تشریح عوامل انحراف کوفیان پرداخت و گفت: از جمله رموز موفقیت امام حسین (ع) در طول تاریخ، باور حقیقی آن امام گرامی به وعدههای الهی بود. امام (ره) نه فقط خود و یارانش به این وعدهها از اعماق جان ایمان داشتند؛ بلکه آن حضرت در هر فرصتی آن را به دیگران نیز متذکر میشدند.
مولف کتاب «الخصائص النبویه»، به ایراد خطبه روشنگرانه سیدالشهداء در روز عاشورا اشاره کرده و تصریح کرد: امام حسین (ع) در روز عاشورا بار دیگر به علل انحراف مردمان کوفه اشاره کردند و با استفاده از آیه 33 سوره لقمان که میفرماید: «... إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلَا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا وَ لَا یَغُرَّنَّکُم بِاللَّهِ الْغَرُورُ» (... آرى وعده خدا حق است زنهار تا این زندگى دنیا شما را نفریبد و زنهار تا شیطان شما را مغرور نسازد)، آنان را از دو عامل فریبنده دنیا و شیطان بر حذر داشتند و حقانیت وعدههای راستین الهی را به آنان گوشزد کردند. مدرس عالی حوزه علمیه قم همچنین با بر اینکه اگر انسان، به وعدههای حق الهی درباره حساب و کتاب آعمال خود در روز قیامت، باور قلبی داشته باشد و یقین کند که تمام اعمال او حتی کوچکترین آنها در آن دنیا مواخذه دارد، هرگز خودسرانه عمل نمیکند و فریب ظاهر دنیا و وسوسههای شیطان را نمیخورد افزود: امام حسین (ع) با این آیه شریفه به کوفیان هشدار میدهد که عامل غفلت آنان، دنیا و شیطان است که تمایل به این دو موجب شده است که آنان از حساب روز رستاخیز غافل شوند و باطل را از حق تشخیص ندهند و جایگاه با عظمت امام (ع) را در نزد خداوند و رسولش نادیده بگیرند و از کلمه حق احتراز کنند.
نویسنده کتاب «ویژگیهای امام حسین (ع)» اظهار کرد: حضرت وقتی دید آنان به هیچ وجه، تغییری در رفتارشان نمیدهند و همچنان بر طبل جنگ میکوبند و اصرار بر قتل آن حضرت دارند، در فراز دیگری از این خطبه این آیه شریفه را تلاوت کردند: «اسْتَحْوَذَ عَلَیْهِمُ الشَّیْطَانُ فَأَنسَاهُمْ ذِکْرَ اللَّهِ أُوْلَئِکَ حِزْبُ الشَّیْطَانِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ الشَّیْطَانِ هُمُ الْخَاسِرُونَ » (شیطان بر آنان چیره شده و خدا را از یادشان برده است، آنان حزب شیطانند آگاه باش که حزب شیطان همان زیانکارانند)، «مجادله، 19». امام با این عبارت ماهیت واقعی آنان را به نمایش گذاشت و آنان را یاران حزب شیطان معرفی کرد و نهایت بدبختی و بیسعادتی ایشان را یادآور شد. نویسنده «کتاب آموزههای وحی در قصههای تربیتی» اذعان کرد: وقتی انسان اسیر دست شیطان شود و خداوند و یاد او را فراموش کند؛ بدون تردید به هر عمل خلاف دین و اخلاق دست خواهد زد و هر گناهی را مرتکب خواهد شد. آری فراموشی یاد خدا عامل همه جنایات است و همچنان که امام فرموده بود، آنان از هیچ عمل زشت و منکری ابا نکردند و چنان در وادی ضلالت و گمراهی غوطهور شدند که تاریخ از بازگویی رفتار ضد انسانی آنان شرم میکند. «عبدالکریم پاکنیا» در ادامه افزود: آنان به حزب شیطان پیوستند و خسارت ابدی برای خود به ارمغان آوردند، لعن و نفرین و پشیمانی تا روز قیامت دستاورد اعمال زشت یاران حزب شیطان است. امام حسین (ع) وقتی اصرار آنان را در پیروی از شیطان و دوری از یاد خداوند دیدند، آنان را نفرین کردند و با آیه «انا لله و انا الیه راجعون» به سخنانشان خاتمه دادند و در مقابل حزب شیطان به خداوند بزرگ پناه بردند. این گفتوگو ادامه دارد ... . |
بررسی رویکردهای عقلی و نقلی به قیام اباعبداللهالحسین(ع)/ (44) مدرس عالی حوزه: امام حسین(ع)، علی اکبر(س) را مصداق آیه 33 سوره العمران معرفی فرمود | ||||
گروه اندیشه: امام حسین(ع) وقتی علیاکبر(ع) را به سوی میدان روانه کرد، آیه «إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِیمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِینَ» را با صوت بلند تلاوت فرمود و با این کار جنگ با ایشان را جنگ با عصاره صفات پسندیده انبیا و اولیا خواند.
تابحال چندین بخش از گفتوگوی خبرنگار سرویس اندیشه و علم خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) با حجتالاسلام والمسلمین «عبدالکریم پاکنیا» مدرس عالی حوزه علمیه قم، تقدیم شما مخاطبان عزیز شد. در این چند قسمت کوشیده شد تا روایتی قرآنی، از آن حماسه جاوید به تصویر کشیده شود و آیاتی را که در سیر تحقق این رخداد عظیم از زبان مبارک آن سردار عشق، تلاوت شده است، بررسی و تحلیل کنیم؛ اینک نهمین و آخرین بخش این مصاحبه را از نظر میگذرانیم. حجتالاسلام «عبدالکریم پاکنیا» حماسه عاشورا را تجلی شرافت دانست و دریاره ذلتناپذیری امام حسین (ع) گفت: در ظهر عاشورا «قیس بن اشعث» آن حضرت را برای فرمانبری از بنیامیه فرا خواند. امام حسین (ع) در آن لحظات بحرانی که سختترین شرایط برایش پیش آمده بود با تلاوت آیاتی، استقامت و پایداری خود را در راه هدف و مبارزه با طاغوتیان زمان اعلام کرد و بر این تصمیم قطعی خود پای فشرد. وی افزود: اباعبدالله الحسین فرمودند: «لا والله لااعطیکم بیدی اعطاء الذلیل و لاافر فرار العبید» (نه به خدا، من همانند افراد زبون و ضعیفالنفس دست تسلیم به سوی شما دراز نمیکنم و همانند بردگان فرار نمیکنم)؛ آنگاه با صدای بلند و خطاب به جمعیت حاضر این آیات نورانی را تلاوت فرمودند: «وَإِنِّی عُذْتُ بِرَبِّی وَ رَبِّکُمْ أَن تَرْجُمُونِ» (و من به پروردگار خود و پروردگار شما پناه مىبرم از اینکه مرا سنگباران کنید )، «دخان، 20» و سپس این آیه را تلاوت فرمودند: «... إِنِّی عُذْتُ بِرَبِّی وَرَبِّکُم مِّن کُلِّ مُتَکَبِّرٍ لَّا یُؤْمِنُ بِیَوْمِ الْحِسَابِ» (... من از هر متکبرى که به روز حساب عقیده ندارد به پروردگار خود و پروردگار شما پناه بردهام)، «غافر، 27».
مدرس عالی حوزه علمیه قم، با اشاره به این نکته که امام با این آیات، خود را در چتر حمایت باریتعالی قرار داد، تصریح کرد: امام (ع)با این کار از شر متکبران بیایمان به خداوند پناه برد و به دشمن لجوج و معاند خود بار دیگر اعلام فرمود که من نه تسلیم میشوم و نه از صحنه مبارزه فاصله خواهم گرفت؛ بلکه با همه وجود و هستی در پناه آفریدگار جهان مبارزه خواهم کرد و حجت را بر شما به اتمام خواهم رساند تا در طول تاریخ برای همه ثابت شود که اولیای الهی هرگز با زور و تهدید متکبران به زانو در نمیآیند و از هدف بلند خود دست نمیکشند. نویسنده کتاب «الخصائص الحسینیه» خاطرنشان کرد: همچنین تلاوت آیه فوق، این حقیقت را به اثبات رساند که مبارزه با مستکبران ستمگر، بدون ایمان به خدا و پشتیبانی معنوی به ثمر نخواهد رسید؛ چراکه زمام امور هر دو طرف به دست خداوند سبحان است. مولف کتاب «آموزههای وحی در قصههای تربیتی» در ادامه سخنان خود به حضرت علیاکبر، وارث زیباییها و فضیلتهای امام حسین (ع) اشاره کرد و گفت: مقام حضرت علی اکبر در نزد امام حسین چنان رفیع و منیع بود که حضرت اباعبدالله آن جوان ارجمند را یادگار رسول خدا میدانست و هرگاه دلش در فراق پیامبر تنگ میشد و مشتاق زیارت نبی مکرم اسلام میشد؛ در سیمای علی اکبر، رسول خدا را جستوجو میکرد و از عطر وجود آن گرامی رایحه رسولالله را استشمام میکرد.
«پاکنیا» افزود: به همین لحاظ، امام هنگام وداع با فرزند برومندش آیه شریفهای را از سوره آل عمران تلاوت کرد و به دوست و دشمن بار دیگر عظمت علی اکبر (ع) را نمایان ساخت. امام وقتی که جناب علی اکبر را به سوی دشمن روانه میکرد، این آیه را با صوت بلند تلاوت کرد: «إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِیمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِینَ ذُرِّیَّةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ وَاللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ?34?» (به یقین خداوند آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر مردم جهان برترى داده است. فرزندانى که بعضى از آنان از [نسل] بعضى دیگرند و خداوند شنواى داناست.) «33 و 34 آل عمران». مدرس عالی حوزه علمیه قم در پایان اذعان کرد: امام حسین (ع) در این آیه شریفه به صفات زیبا و فضایل اخلاقی فرزند گرامیاش اشاره دارد که همه را از انبیا و اولیا و افراد برگزیده به ارث برده است، امام به دشمن خویش اعلام کرد که شما با کشتن علی اکبر به جنگ با ارزشها و فضیلتها برخاستهاید، او یک جوان معمولی نیست؛ بلکه مظهر پاکی و صداقت و تقواست که ریشه در خاندانش دارد. او عصاره صفات پسندیده انبیا و اولیاست، شما با کشتن این جوان تمام انبیا و اولیا و اوصیا و همه خوبیها را هتک حرمت کردهاید. |
مدرس حوزه علمیه: قرائت آیات سوره قصص در آغاز حرکت امام حسین(ع)، روشنگر فلسفه قیام ایشان است | |||
گروه اندیشه: امام حسین (ع) هنگام حرکت از مدینه و ورود به مکه، آیات 21 و 22 سوره قصص را تلاوت فرمود تا به مردم تفهیم کند که قیام او همچون مواجهه موسی با فرعون، مبارزه حق با باطل است پس باید جبهه حق را بشناسند و از آن دفاع کنند.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، بررسی واقعه عاشورا و شناخت صحیح آن مسبوق به بررسی زوایای تاریخی، عقلی و نقلی آن است. سرویس اندیشه ایکنا در طول ایام جاری، گفتوگوهای مختلفی را در این زمینه انجام داده و به تدریج منتشر کردهاست. مصاحبه زیر رویکردی قرآنی به این حماسه مقدس به شمار میرود و میکوشد تا آیات قرآنی مورد استفاده امام حسین (ع) را در طول قیام ایشان برشمرده و در حد مقدور واکاوی و تحلیل کند. «عبدالکریم پاکنیا»، از اساتید حوزه علمیه قم بوده و دارای تألیفات متعددی است. وی بیش از دویست و پنجاه مقاله در مورد اهل بیت ع و قرآن نوشته و کتابهای متعددی را منتشر کرده است که از آن جمله میتوان به «الخصائص النبویه »، « الخصائص الحسینیه ، ویژگیهای امام حسین (ع)»، «کتاب آموزههای وحی در قصههای تربیتی» و «کتاب خاطرات ماندگار از خوبان روزگار» اشاره کرد. «عبدالکریم پاکنیا» تاکید کرد که نگاهی به سیره و گفتار امامان معصوم نشان میدهد که آن بزرگواران در سراسر زندگی خود توجهی خاص به قرآن و آیات نورانی آن داشتهاند، به طوریکه اهل بیت و قرآن هرگز جدای از هم تصور نشده و نمیشوند. وی افزود: اساسا مترجمان و مفسران حقیقی قرآن امامان معصوم هستند؛ چنانکه امیر مومنان علی (ع) در خطبه 125 نهجالبلاغه میفرماید: «در این قرآن خطوطی است که در میان جلد پنهان شده است، با زبان سخن نمیگوید و نیازمند مفسر و ترجمان است...»، امام (ع) در ادامه میفرماید: «فنحن احق الناس به: ما اهل بیت برای تفسیر و ترجمان قرآن از همه مردم شایستهتریم.» مدرس حوزه علمیه قم به جایگاه ویژه سیره و سخنان امام حسین (ع) در عرصه تبیین کلام وحی اشاره کرده و گفت: امام (ع) در روزهای واپسین عمر خویش با آن همه اشتیاقی که برای شهادت در راه خداوند داشت، یک روز دیگر را برای تلاوت و انس با قرآن از دشمن معاند مهلت خواست و فرمود: «خدا میداند که من همواره دوست میدارم که در محضرش نماز بخوانم و قرآن تلاوت کنم و فراوان دعا و استغفار کنم.» «پاکنیا» افزود: و چه زیبا در شب عاشورا خطبه میخواند و خداوند را برای نعمتهایش حمد و ثنا میگفت و میفرمود: «اللهم انی احمدک عل ان اکرمتنا بالنبوه و علمتنا القران و فقهتنا فی الدین: خداوندا! تو را سپاس میگویم بر اینکه ما را با نبوت جدمان رسول خدا گرامی داشتی و به ما قرآن آموختی و فهم دین عطا کردی»
وی قیام امام حسین (ع) را در راستای استمرار حرکت انبیای الهی دانست و اظهار کرد: امام حسین (ع) دو روز مانده به پایان ماه رجب حرکت خویش را از مدینه آغاز کرد و شهر پیامبر را به سوی مکه ترک کرد. امام از حرکت به سوی مکه اهدافی ارجمند داشت که مهمترین آن رساندن پیام انقلاب به امت اسلامی در ایام حج و در اجتماع بزرگ مردم بود، شیخ مفید در «الارشاد» میگوید: امام حسین (ع) در زمان حرکت از مدینه این آیه شریفه را تلاوت میفرمود: «فَخَرَجَ مِنْهَا خَائِفًا یَتَرَقَّبُ قَالَ رَبِّ نَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ: موسى ترسان و نگران از آنجا بیرون رفت؛ در حالىکه میگفت پروردگارا مرا از گروه ستمکاران نجات بخش (قصص: 21)» مدرس حوزه علمیه تصریح کرد: امام وقتی در شب جمعه سوم شعبان سال 60 هـ.ق وارد شهر مکه شد. به محض ورود ایشان این آیه شریفه را قرائت میفرمود: «وَلَمَّا تَوَجَّهَ تِلْقَاء مَدْیَنَ قَالَ عَسَى رَبِّی أَن یَهْدِیَنِی سَوَاء السَّبِیلِ: و چون به سوى [شهر] مدین رو نهاد [با خود] گفت امید است پروردگارم مرا به راه راست هدایت کند (قصص: 22)» وی در تبیین فلسفه قرائت این آیات توسط امام حسین(ع) گفت: حضرت سیدالشهدا با زمزمه این آیات میخواست به مردم بفهماند که همچنانکه حضرت موسی (ع) در زادگاه خویش از دست طاغوت زمان امنیت نداشت و نمیتوانست ندای توحید و امر به معروف و نهی از منکر کند، من نیز در وطن خویش در محاصره طاغوت و طاغوتیان بودم و امنیت جانی و مالی نداشتم؛ به این لحاظ همانند جناب موسی (ع) زادگاه خود را رها کردم و به دیار دیگری هجرت میکنم، شاید خداوند برایم فرجی حاصل کند و بتوانم در مکه سرزمین وحی، ستم فرعون زمان را افشا کنم و مردم را از انحراف و جنایات یزید آگاه سازم. امیدوارم در این راه، پروردگارم مرا به راه راست هدایت فرماید و ثابت قدم بدارد. «پاکنیا» همچنین تلاوت این دو آیه مهم را حکایتگر نکتهای مهم دانست و گفت: حرکت امام حسین (ع) از نوع قیامهای پیامبران الهی برای اصلاح جامعه خویش بوده و آن حضرت هم دوامبخش راه انبیاست. حرکت او برای مبارزه با ظلم و ستم، قیام برای خدا و احیای ارزشهای الهی است. امام با این دو آیه به مردم تفهیم کرد که قیام او مواجهه فرعون و موسی و مبارزه حق با باطل است. باید جبهه حق را بشناسند و از آن دفاع کنند. این گفتوگو ادامه دارد ... . |